Unlike Me

Een verblijf in Japan houdt uiteraard contacten met Japanners in, en aangezien mijn hikikomori-houding* nog niet echt op punt staat, heb ik uit deze contacten enkele dingen bijgeleerd over mijn medemens.

Dat Aziaten om een of andere genetische reden geen alcohol kunnen verdragen is algemeen bekend, maar hun gebrek aan weerstand reikt verder dan dat. Als ik in Belgie Japanners ontmoette merkte ik al dat de meesten onder hen een strikt dieet volgden wat eigen is aan de traditionele Japanse keuken, namelijk veel vis, rijst en mager voedsel in het algemeen. Degenen die in contact komen met onze westerse eetcultuur hebben dan ook vaak moeite met ons relatief vet voedsel, wat wel eens tot misselijkheid kan leiden.

Omgekeerd is dit niet waar; de meesten onder ons groeien op met zo nu en dan eens een goede vettige friet (kwestie van de Belgische tradities in ere te houden), en als we dan opeens moeten overschakelen op mager voedsel levert dit geen problemen op. Het moet ook gezegd worden dat Japanse jongeren hier, dankzij (of te wijten aan) de talrijke fastfood ketens, totaal geen last van hebben, en als het op eten aankomt evenveel kunnen verdragen als ons (alcohol is natuurlijk een ander verhaal).

Ik denk dat de meesten onder jullie van de witte mondmaskertjes hebben gehoord, die niet alleen in ziekenhuizen worden gedragen, maar ook door gewone mensen om de verspeiding van ziektes te voorkomen. Voordat ik naar Japan kwam dacht ik dat vooral oudere mensen deze dingen droegen, maar ik zie ze ook hier op gaidai onder de studenten opduiken.

Persoonlijk vind ik het hele gedoe redelijk idioot. Mensen worden nog steeds ziek, maskertjes of niet, en zelfs als diegenen met een masker minder kans hebben, is het heus niet zo erg om eens een verkoudheid te hebben. Ik moet hier wel de opmerking maken dat Japanners er een drama van kunnen maken als ze een paar keer moeten niezen, en een verkoudheid hier echt al als zwaar ziek wordt beschouwd door sommigen. Maar dan nog denk ik dat het effect van een maskertje verwaarloosbaar is, zeker omdat er vergeleken met Belgie niet minder zieke mensen rondlopen.

De Japanse beleefdheid is legendarisch (kom aan, 4 verschillende werkwoordsvormen om hetzelfde uit te drukken, enkel verschillend naargelang de positie van de gesprekspartner?), en ik ben geen grote voorstander van dit gebruik, ook al omdat ik altijd alles door elkaar haal. Gelukkig merk ik ook op dat veel Japanners, niet alleen jongeren maar ook docenten deze mening delen, en het dus zo’n ramp vinden om het allemaal wat minder formeel te houden. Veel jongeren doen dikwijls niet de moeite om keigo (echt formeel taalgebruik) onder de knie te krijgen, wat door sommigen als een niet zo geweldige evolutie wordt beschouwd.

Tijdens een discussie is iedere Japanner, ongeacht leeftijd, positie of relatie met de gesprekspartner onuitstaanbaar beleefd. Diegenen die mij een beetje kennen weten dat ik niet vies ben van een kleine ruzie zo nu en dan, en de Japanse beleefdheid kan dan ook enorm frustrerend zijn. Zelfs als ik met de meest foute argumenten die ik kan bedenken op de proppen kom, zullen ze zich nog in alle bochten wringen om mij toch maar op een of andere manier gelijk te geven, wat, toegegeven, grappig is om te zien, en leuk om uit te lokken, maar na een tijdje serieus op de zenuwen kan werken. Ik ben er tot nu toe nog niet in geslaagd om een discussie te hebben waar de partijen er echt verschillende standpunten op nahouden, zelfs niet met enkele van de meer verwesterde Japanners die ik heb ontmoet.

*Een Hikikomori is een typisch Japans verschijnsel. Het gaat hier om een jonge man, vrijgezel die vaak nog bij zijn ouders woont, die zich helemaal terugtrekt in zijn eigen kamer, alle contact met anderen schuwt en de rest van de wereld via zijn computer volgt. Het idiote is dat zijn ouders niet proberen om dit op te lossen, maar dit gedrag eerder ondersteunen door in zijn levensonderhoud te voorzien, en zijn kluizenaarsleven zo aangenaam mogelijk te maken.